Στο πλαίσιο μιας νέας σύγκρουσης στην Παλαιστίνη, η ανακοίνωση της αναστολής των διαπραγματεύσεων μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ισραήλ έδωσε αφορμή για μια ευρύτερη ερμηνεία των γεγονότων που επηρεάζουν τα συμφέροντα της Ινδίας, του Ιράν, της ΕΕ, της Ρωσίας και της Κίνας.
Έρευνα-Επιμέλεια Άγγελος-Ευάγγελος Φ. Γιαννόπουλος Γεωστρατηγικός και Γεωπολιτικός αναλυτής και αρχισυντάκτης στο εβδομαδιαίο ηλεκτρονικό περιοδικό Mytilenepress. Contact : survivorellas@gmail.com-6945294197). Συντακτική ομάδα του Mytilenepress. "Διαφωνώ με αυτό που λες, αλλά θα υπερασπιστώ μέχρι θανάτου το δικαίωμά σου να το λες". Η φράση έχει συνδεθεί άρρηκτα με τα έργα του Γάλλου φιλόσοφου Βολταίρου και εκφράζει απόλυτα τους συντάκτες του ηλεκτρονικού περιοδικού Mytilenepress. Στο Mytilenepress δημοσιεύονται όλες οι απόψεις. Aπαγορεύεται η αναδημοσίευση χωρίς την έγκριση του Μpress.
Ενώ οι πόλεμοι στη Μέση Ανατολή επηρέαζαν πάντα ολόκληρο τον κόσμο, ειδικά την περιοχή της Ευρασίας, κατά κάποιο τρόπο, αυτό το θέμα συνδέεται πράγματι με τα σχέδια πολλών κρατών προς το Ισραήλ και την Αραβία, τη Σαουδική Αραβία.
Μέρες πριν από την επίθεση της Χαμάς, ο Λευκός Οίκος επιβεβαίωσε ότι σχεδόν όλα τα ζητήματα που σχετίζονται με την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ισραήλ είχαν ήδη επιλυθεί, ενώ ορισμένες αποχρώσεις σχετικά με το Ιράν δεν έχουν ακόμη συμφωνηθεί.
Από την πλευρά της Σαουδικής Αραβίας, υπήρχαν δύο προϋποθέσεις: η πρόσβαση στην πυρηνική τεχνολογία και η βελτίωση των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών των Παλαιστινίων, οι οποίοι εξαρτώνται άμεσα από το Ισραήλ. Το παλαιστινιακό ζήτημα έγινε ο ακρογωνιαίος λίθος αυτών των διαπραγματεύσεων και η Χαμάς ουσιαστικά εκτροχιάστηκε τη συμφωνία. Ταυτόχρονα, η συλλογική Δύση ενδιαφέρθηκε για ένα άλλο γεωοικονομικό έργο – τη δημιουργία ενός άλλου διαδρόμου μεταφορών, με βασικούς παίκτες τη Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ.
Διάδρομος Ινδίας-Μέσης Ανατολής-ΕΕ
Η συμφωνία αυτή επιτεύχθηκε κατά τη σύνοδο κορυφής της G20 στο Νέο Δελχί. Σύμφωνα με μια ενημερωτική επιστολή του Λευκού Οίκου, οι ηγέτες των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ινδίας, της Σαουδικής Αραβίας, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπέγραψαν μνημόνιο κατανόησης για τη δημιουργία μιας νέας Ινδίας-Μέσης Ανατολής- Οικονομικός Διάδρομος της ΕΕ (IMEC).
Εκτός από τις σιδηροδρομικές συνδέσεις και τις ναυτιλιακές γραμμές, εξετάζονται τα καλώδια δεδομένων υψηλής ταχύτητας και οι αγωγοί ενέργειας. Αυτά θα συμπληρώσουν τα υπάρχοντα θαλάσσια και οδικά δίκτυα για τη βελτίωση της κυκλοφορίας αγαθών και υπηρεσιών προς και μεταξύ αυτών των χωρών.
Από γεωπολιτική άποψη, ο διάδρομος Ινδίας-Μέσης Ανατολής-ΕΕ θεωρείται πλέον ως ανταγωνιστής της πρωτοβουλίας Belt and Road της Κίνας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι χώρες της ΕΕ έχουν πιθανώς να έχουν μια τέτοια ελπίδα, αν και στην κινεζική πρωτοβουλία συμμετέχουν περισσότερες από 150 χώρες και περίπου 30 διεθνείς οργανισμοί έχουν υπογράψει σε αυτήν. Η Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ είναι επίσης μέλη της κινεζικής πρωτοβουλίας. Άρα δεν υπάρχει πραγματικός ανταγωνισμός.
Όσο για την Ινδία, αρχικά αντιτάχθηκε στο Belt and Road επειδή το κύριο συστατικό του, ο Οικονομικός Διάδρομος Κίνας-Πακιστάν, διέρχεται από αμφισβητούμενη περιοχή. Ήταν σημαντικό για το Νέο Δελχί να δημιουργήσει μια εναλλακτική διαδρομή προς τις χώρες της ΕΕ, γιατί σήμερα ολόκληρη η ροή των εμπορευμάτων διέρχεται από τη Διώρυγα του Σουέζ. Επιπλέον, το 2003, ο ινδικός όμιλος ετερογενών δραστηριοτήτων Adani Group απέκτησε το λιμάνι της Χάιφα στο Ισραήλ και οι σχέσεις μεταξύ Ινδίας και Ισραήλ τα τελευταία χρόνια ήταν πολύ παραγωγικές σε διάφορους τομείς.
Η αποχώρηση της Ιταλίας από την κινεζική πρωτοβουλία, από την άλλη, καταδεικνύει τον σκεπτικισμό των ευρωπαϊκών χωρών, οι οποίες είναι όλο και πιο επιφυλακτικές για την αυξανόμενη ισχύ της Κίνας, ακολουθώντας την πολιτική γραμμή της Ουάσιγκτον.
Εν τω μεταξύ, εκτός από το έργο Ινδία-Μέση Ανατολή-Ευρώπη, το οποίο έχει αποτύχει μέχρι στιγμής, και το Belt and Road, υπάρχουν και άλλες εναλλακτικές λύσεις για την οργάνωση δρόμων και την εφοδιαστική. Έχουν τους δικούς τους ηθοποιούς και αντιπάλους, όπως στην περίπτωση των δύο έργων που προαναφέρθηκαν.
Μεσαίος διάδρομος
Την προηγούμενη μέρα, ο Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ επισκέφθηκε τη Γεωργία όπου, κατά τη διάρκεια συνάντησης με τον πρωθυπουργό Irakli Garibashvili, επιβεβαίωσε τη σημασία του Μεσαίου Διαδρόμου και τη συμμετοχή σε αυτόν. Τέθηκε το ζήτημα της επανέναρξης της κατασκευής ενός νέου λιμανιού βαθέων υδάτων στην Ανακλία, καθώς και η ανάπτυξη άλλων υποδομών μεταφορών.
Αυτή η πρωτοβουλία δημιουργήθηκε επίσημα το 2013 από το Καζακστάν, το Αζερμπαϊτζάν και τη Γεωργία, αλλά άρχισε να κερδίζει δυναμική σχετικά πρόσφατα. Υπάρχει μια διεθνής ένωση «Trans-Caspian International Transport Route», η οποία είναι ο χειριστής αυτού του έργου.
Στην τακτική συνάντηση στις 28-29 Σεπτεμβρίου 2023 στο Aktau, μια συμφωνία για μέτρα αλληλεπίδρασης και ευθύνης στην οργάνωση μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων σε τρένα εμπορευματοκιβωτίων κατά μήκος της διαδρομής TMTM με τη χρήση τροφοδότη πλοίων και συμφωνία για την οργάνωση της μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων στο υπογράφηκε η άμεση διεθνής σιδηροδρομική-θαλάσσια επικοινωνία με τη συμμετοχή τροφοδοτικών πλοίων μεταξύ των λιμανιών της Κασπίας Θάλασσας (Aktau-Baku-Alyat). Ως μέλη έγιναν επίσης δεκτές οι ακόλουθες εταιρείες: Alport (Αζερμπαϊτζάν), BMF Port Burgas (Βουλγαρία), Semurg Invest (Καζακστάν), LTG Cargo (Λιθουανία), Global DTC Pte.Ltd (Σιγκαπούρη) και Istkomtrans LLP (Καζακστάν). Η ένωση έχει πλέον 25 εταιρείες μέλη, που εκπροσωπούνται από 11 χώρες.
Αν και ο μεσαίος διάδρομος αντιπροσωπεύει επί του παρόντος λιγότερο από το 10% του συνολικού όγκου των εμπορευμάτων που μεταφέρονται κατά μήκος της βόρειας διαδρομής (δηλαδή σε όλη την επικράτεια της Ρωσίας), λόγω της περιορισμένης χωρητικότητας των θαλάσσιων λιμένων και των σιδηροδρόμων, η απουσία ενοποιημένης δασμολογικής δομής και ένας μόνο φορέας εκμετάλλευσης, οι χώρες μέλη της ένωσης TMTM έχουν εφαρμόσει ένα σύστημα διαχείρισης αλυσίδας εφοδιαστικής. Επί του παρόντος, οι χώρες μέλη της TMTM έχουν θέσει ως στόχο την αύξηση της χωρητικότητας του μεσαίου διαδρόμου σε 10 εκατομμύρια τόνους ετησίως έως το 2025.
Ένα από τα πλεονεκτήματα του Μεσαίου Διαδρόμου είναι ότι είναι 2.000 χιλιόμετρα μικρότερος από τον Βόρειο Διάδρομο που διέρχεται από τη Ρωσία. Ο χρόνος ταξιδιού μεταξύ Κίνας και Ευρώπης μειώνεται έτσι σε 12 ημέρες, σε σύγκριση με 19 ημέρες για τον βόρειο διάδρομο. Επιπλέον, ο Μεσαίος Διάδρομος θα μειώσει τους κινδύνους κυρώσεων που σχετίζονται με τη διέλευση μέσω της Ρωσίας. Φυσικά, ανοίγει πρόσβαση σε νέες αγορές, με πληθυσμό γύρω στα 80 εκατομμύρια κατά μήκος της διαδρομής.
Ο μεσαίος διάδρομος προσφέρει επίσης τη δυνατότητα αύξησης των εξαγωγών ενέργειας από την Κεντρική Ασία προς την Ευρώπη. Για παράδειγμα, το Καζακστάν σκοπεύει να στείλει 1,5 εκατομμύρια τόνους πετρελαίου (2-3% των εξαγωγών πετρελαίου του) στην Ευρώπη μέσω του Μεσαίου Διαδρόμου φέτος.
Οι δύο πρωτοβουλίες έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό. Όπως ο διάδρομος Ινδία-Μέση Ανατολή-ΕΕ, αυτή η διαδρομή παρακάμπτει τη Ρωσία. Ωστόσο, ο μεσαίος διάδρομος περιλαμβάνει την Κίνα. Στις 19 Μαΐου 2023, ο Σι Τζινπίνγκ συναντήθηκε με πέντε ηγέτες της Κεντρικής Ασίας στη Σύνοδο Κορυφής Κίνας-Κεντρικής Ασίας για να συζητήσουν την έναρξη του σιδηροδρόμου Κίνας-Κιργιστάν-Ουζμπεκιστάν και την κατασκευή αρκετών αυτοκινητοδρόμων που θα αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του Μεσαίου Διαδρόμου. .
Η Τουρκία από την πλευρά της προσπαθεί να αξιοποιήσει τη γεωστρατηγική της σημασία για να γίνει γέφυρα μεταξύ της ΕΕ, αφενός, και των χωρών του Καυκάσου και της Κεντρικής Ασίας και της Κίνας, αφετέρου.
Σε ένα αισιόδοξο σενάριο, ο μεσαίος διάδρομος αναμένεται να αυξήσει τη χωρητικότητα διέλευσης σε 50 εκατομμύρια τόνους, συμπληρώνοντας το όραμα της Κίνας για έναν Σιδερένιο Δρόμο του Μεταξιού, καθώς και την αυξανόμενη περιφερειακή επιρροή της Τουρκίας. Επιπλέον, η Τουρκία διαδραματίζει επίσης κρίσιμο ρόλο ως ενδιάμεσος στην ευρωπαϊκή αλυσίδα αξίας λόγω της γεωγραφικής της δομής.
Ωστόσο, ο Τούρκος Πρόεδρος Ερντογάν ανακοίνωσε πρόσφατα σχέδια για έναν εναλλακτικό εμπορικό διάδρομο και εξετάζει το ενδεχόμενο να μοιραστεί το έργο του Ιρακινού Αυτοκινητόδρομου Ανάπτυξης ως εναλλακτική διαδρομή. Σήμερα, το μερίδιο της Τουρκίας στην ιρακινή οικονομία είναι ήδη πολύ σημαντικό.
Από Βορρά προς Νότο
Τέλος, υπάρχει ο διεθνής μεταφορικός διάδρομος Βορρά-Νότου, στον οποίο συμμετέχει και η Ινδία. Οι άλλοι βασικοί παίκτες είναι το Ιράν και η Ρωσία, το έδαφος των οποίων διασχίζεται από αυτή τη διαδρομή.
Αυτή η διαδρομή ήταν υπό συζήτηση εδώ και αρκετό καιρό, αλλά μόνο φέτος εμφανίστηκαν συγκεκριμένα αποτελέσματα, τόσο όσον αφορά τις ακτοπλοϊκές υπηρεσίες στην Κασπία όσο και την ολοκλήρωση του σιδηροδρομικού τμήματος Αζερμπαϊτζάν-Ιράν. Θα μπορούσε να περιλαμβάνει πολλούς κλάδους, ιδίως ένα θαλάσσιο τμήμα από το Ιράν στη Σαουδική Αραβία (εμπορεύματα από τη Ρωσία έχουν ήδη μεταφερθεί εκεί), καθώς και μια σιδηροδρομική κατεύθυνση από το Ιράν προς το Τουρκμενιστάν και, περαιτέρω, προς τις χώρες της Κεντρικής Ασίας. Μια πρόσθετη οριζόντια διάσταση που θα καλύπτει το Αφγανιστάν και το Πακιστάν (συμπεριλαμβανομένης της επανενεργοποίησης του ενεργειακού αγωγού TAPI) είναι επίσης δυνατή στο μέλλον.
Η Τουρκία, η οποία μοιράζεται σύνορα με το Ιράν, θα μπορούσε επίσης να ενταχθεί σε αυτόν τον διάδρομο, αλλά δεν βιάζεται να το κάνει.
Η θέση της Ρωσίας για την υλοποίηση αυτής της διαδρομής είναι αισιόδοξη (ακόμη και ο μεσαίος διάδρομος μπορεί να είναι αμοιβαία επωφελής), αλλά όχι αρκετά προορατική. Άλλωστε, μόλις τώρα, στο πλαίσιο του καθεστώτος κυρώσεων, καταλήξαμε σε συγκεκριμένες αποφάσεις και αποτελέσματα, αν και θα ήταν πολύ πιο εύκολο να το κάνουμε νωρίτερα.
Επιπλέον, δεδομένου του φόβου του Καζακστάν να περιέλθει σε δευτερεύουσες κυρώσεις, τα συμφέροντα της Ρωσίας είναι απίθανο να ληφθούν υπόψη εκεί. Αντίθετα, το Καζακστάν θα προσπαθήσει να προωθήσει τον μεσαίο διάδρομο προκειμένου να διαφοροποιήσει τις υλικοτεχνικές του δυνατότητες.
Συνοψίζοντας, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι το Belt and Road θα συνεχίσει να αναπτύσσεται σύμφωνα με την προγραμματισμένη τροχιά. Ο μεσαίος διάδρομος μπορεί να αντιπροσωπεύει έναν ορισμένο κίνδυνο για τη Ρωσία να χάσει μέρος της διαμετακόμισής της. Ο διάδρομος Ινδίας-Μέσης Ανατολής-ΕΕ παραμένει απραγματοποίητος. Ο διάδρομος Βορράς-Νότου είναι ο πιο πολλά υποσχόμενος από την άποψη των συμφερόντων της Ρωσίας. Η ιρανική και η ρωσική οικονομία αλληλοσυνδέονται όλο και περισσότερο (και την παραμονή της ένταξης του Ιράν στην EAEU, αυτό είναι σημαντικό). Οι επαφές με την Ινδία συνεχίζουν να αναπτύσσονται, γεγονός που αντισταθμίζει τον κινεζικό φορέα. Η ανάπτυξη αυτού του διαδρόμου μεταφορών θα ενθαρρύνει άλλες χώρες της περιοχής να τον χρησιμοποιήσουν. Επιπλέον, δεν εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους, όπως στην περίπτωση του προτεινόμενου κόμβου της Μέσης Ανατολής. Η Ρωσία και το Ιράν είναι στρατηγικοί εταίροι που ενδιαφέρονται για τη διαμόρφωση μιας πολυπολικής παγκόσμιας τάξης. Η Ινδία θέλει επίσης να αλλάξει την τρέχουσα σειρά. Οι πελάτες της Ουάσιγκτον, όπως το Ισραήλ, ή οι φιλόδοξοι παίκτες, όπως η Τουρκία, δεν είναι παρόντες ως βασικοί συμμετέχοντες σε αυτό το έργο. Ωστόσο, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η Δύση θα προσπαθήσει με κάθε μέσο να βάλει εμπόδια στην παρεμπόδιση της λειτουργίας του διαδρόμου Βορρά-Νότου. Οι προσπάθειες εμπλοκής του Αζερμπαϊτζάν και του Ιράν, καθώς και οι διάφορες κατηγορίες που διατυπώνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες κατά της Τεχεράνης, σχετίζονται άμεσα με αυτήν την κατάσταση και στοχεύουν στην απομόνωση του Ιράν.
πηγή: Katehon
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου