Η επίσκεψη του Ραΐσι στο Πεκίνο, η πρώτη από έναν Ιρανό πρόεδρο εδώ και 20 χρόνια, αντιπροσωπεύει τον «στροφέα προς τα ανατολικά» της Τεχεράνης και την αναγνώριση από την Κίνα της κεντρικής θέσης του Ιράν στα σχέδιά της για το BRI.
Η επίσκεψη του Ιρανού Προέδρου Ebrahim Raisi στο Πεκίνο και η πρόσωπο με πρόσωπο συνάντησή του με τον ομόλογό του Xi Jinping είναι πρωτοποριακή με πολλούς τρόπους.
Ο Ραΐσι, ο πρώτος Ιρανός πρόεδρος που επισκέφτηκε επίσημα την Κίνα εδώ και 20 χρόνια, ήταν επικεφαλής μιας πολύ υψηλού επιπέδου πολιτικής και οικονομικής αντιπροσωπείας, συμπεριλαμβανομένου του νέου διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας και των υπουργών Οικονομίας, Πετρελαίου, Εξωτερικών και Εμπορίου .
Το γεγονός ότι ο Raisi και ο Xi επέβλεψαν από κοινού την υπογραφή 20 διμερών συμφωνιών συνεργασίας που κυμαίνονται από τη γεωργία, το εμπόριο, τον τουρισμό και την προστασία του περιβάλλοντος έως την υγεία, την ανακούφιση από καταστροφές, τον πολιτισμό και τον αθλητισμό, δεν είναι καν το κύριο πράγμα που πρέπει να θυμόμαστε.
Η τελετή επισφράγισης της συνολικής στρατηγικής εταιρικής σχέσης μεταξύ Ιράν και Κίνας , που πραγματοποιήθηκε αυτή την εβδομάδα, σηματοδοτεί μια σημαντική εξέλιξη στον τομέα της πολυπολικότητας: δύο κυρίαρχοι - που συνδέονται επίσης με στρατηγικές εταιρικές σχέσεις με τη Ρωσία - μεταδίδουν στο εθνικό τους κοινό, καθώς και στο τον Παγκόσμιο Νότο, το όραμά τους για έναν δικαιότερο, δικαιότερο και πιο βιώσιμο 21ο αιώνα που αγνοεί εντελώς τις δυτικές επιταγές.
Το Πεκίνο και η Τεχεράνη καθιέρωσαν την πρώτη τους συνολική στρατηγική εταιρική σχέση κατά την επίσκεψη του Xi στο Ιράν το 2016 - μόλις ένα χρόνο μετά την υπογραφή του Κοινού Συνολικού Σχεδίου Δράσης (JCPOA) ή της πυρηνικής συμφωνίας του Ιράν.
Το 2021, το Πεκίνο και η Τεχεράνη υπέγραψαν μια 25ετή συμφωνία συνεργασίας που μετέφερε τη συνολική εταιρική σχέση σε συγκεκριμένες οικονομικές και πολιτιστικές εξελίξεις σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας, του εμπορίου και των υποδομών. Εκείνη την εποχή, όχι μόνο το Ιράν (επί δεκαετίες) αλλά και η Κίνα ήταν στόχος μονομερών κυρώσεων των ΗΠΑ.
Ακολουθεί μια σχετικά ανεξάρτητη ανάλυση των προκλήσεων και των προοπτικών της 25ετούς συμφωνίας. Και εδώ είναι μια διαφωτιστική προοπτική από το γειτονικό Πακιστάν, επίσης στρατηγικό εταίρο της Κίνας.
Ιράν: Όλα πρέπει να εκσυγχρονιστούν
Το Πεκίνο και η Τεχεράνη συνεργάζονται ήδη ενεργά για την κατασκευή ορισμένων γραμμών του μετρό της Τεχεράνης, της σιδηροδρομικής γραμμής υψηλής ταχύτητας Τεχεράνης-Ισφαχάν και, φυσικά, κοινών ενεργειακών έργων. Ο κινεζικός τεχνολογικός γίγαντας Huawei είναι έτοιμος να βοηθήσει την Τεχεράνη να δημιουργήσει ένα πλαίσιο για ένα δίκτυο τηλεπικοινωνιών 5G.
Όπως ήταν αναμενόμενο, ο Raisi και ο Xi επέμειναν στην ενίσχυση του κοινού συντονισμού στα Ηνωμένα Έθνη και τον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO), του οποίου το Ιράν είναι το νεότερο μέλος, καθώς και μόνο σε μια νέα ώθηση από την Πρωτοβουλία Belt and Road (BRI).
Αν και δεν έχει αναφερθεί ρητά, η αποδολαριοποίηση του εμπορίου βρίσκεται πίσω από όλες αυτές τις πρωτοβουλίες, στο πλαίσιο του SCO αλλά και της πολυπολικής ομάδας των BRICS. Το Ιράν πρόκειται να γίνει ένα από τα νεότερα μέλη των BRICS+, ένα τεράστιο άλμα που θα αποφασιστεί στην επόμενη σύνοδο κορυφής τους στη Νότια Αφρική τον προσεχή Αύγουστο.
Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις της Τεχεράνης, το ετήσιο εμπόριο μεταξύ του Ιράν και της Κίνας θα μπορούσε να φτάσει τα 70 δισεκατομμύρια δολάρια μεσοπρόθεσμα, το οποίο θα ήταν τριπλάσιο από τα σημερινά στοιχεία.
Όσον αφορά την κατασκευή υποδομών, το Ιράν είναι βασικός εταίρος του BRI. Η γεωστρατηγική είναι φυσικά δύσκολο να ταιριάζει: μια ακτογραμμή 2250 χιλιομέτρων που περιλαμβάνει τον Περσικό Κόλπο, το Στενό του Ορμούζ, την Αραβική Θάλασσα και την Κασπία Θάλασσα – και τεράστια χερσαία σύνορα με το Ιράκ, την Τουρκία, την Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν, το Τουρκμενιστάν, το Αφγανιστάν και το Πακιστάν. Όλα τα κινεζικά think tanks βλέπουν πόσο αναντικατάστατο είναι το Ιράν, όχι μόνο όσον αφορά τους χερσαίους διαδρόμους του BRI, αλλά και τον θαλάσσιο δρόμο του μεταξιού .
Το λιμάνι Chabahar θα μπορούσε να είναι μια πρωταρχική ιρανική-ινδική υπόθεση, μέρος του Διεθνούς Διαδρόμου Μεταφορών Βορρά-Νότου (INSTC) – και ως εκ τούτου να συνδέεται άμεσα με το όραμα της Ινδίας για έναν Δρόμο του Μεταξιού που εκτείνεται στην Κεντρική Ασία.
Αλλά οι Κινέζοι προγραμματιστές λιμένων έχουν άλλες ιδέες, εστιασμένες σε εναλλακτικά λιμάνια κατά μήκος του Περσικού Κόλπου και της Κασπίας Θάλασσας. Αυτό θα ενισχύσει τους θαλάσσιους δεσμούς με την Κεντρική Ασία (Τουρκμενιστάν και Καζακστάν), τη Ρωσία και τον Καύκασο (Αζερμπαϊτζάν).
Και αυτό είναι απολύτως λογικό εάν συνδυάσετε την ανάπτυξη των λιμενικών τερματικών σταθμών με τον εκσυγχρονισμό των σιδηροδρόμων του Ιράν – μέχρι και τους σιδηροδρόμους υψηλής ταχύτητας.
Μια ακόμη πιο επαναστατική εξέλιξη θα ήταν να συντονίσει η Κίνα τη σύνδεση BRI ενός ιρανικού διαδρόμου με τον Οικονομικό Διάδρομο Κίνας-Πακιστάν (CPEC) μήκους 3.200 χιλιομέτρων που βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη, από το Kashgar στο Xinjiang στο λιμάνι του Gwadar στον Ινδικό Ωκεανό.
Αυτό φαινόταν απολύτως εύλογο όταν ο Πακιστανός πρωθυπουργός Imran Khan ήταν ακόμα στην εξουσία, πριν ανατραπεί με δικαστικό πραξικόπημα. Κλειδί για όλη αυτή την προσπάθεια είναι η κατασκευή της τόσο αναγκαίας υποδομής στο Μπαλουχιστάν, και στις δύο πλευρές των συνόρων. Από την πλευρά του Πακιστάν, αυτό θα συντρίψει τους «εξεγερμένους» του Απελευθερωτικού Στρατού του Μπαλουχιστάν που τροφοδοτείται από τη CIA, θα μειώσει την ανεργία και θα εμπιστευόταν την οικονομική ανάπτυξη στο εμπόριο.
Φυσικά, το Αφγανιστάν μπαίνει στην εξίσωση – με τη μορφή ενός διαδρόμου Κίνας-Αφγανιστάν-Ιράν που συνδέεται με το CPEC. Από τον Σεπτέμβριο του 2021, το Πεκίνο εξηγεί στους Ταλιμπάν, λεπτομερώς, πώς μπορούν να επωφεληθούν από έναν διάδρομο υποδομής –με σιδηρόδρομο, αυτοκινητόδρομο και αγωγό– ξεκινώντας από το Xinjiang, διασχίζοντας τον διάδρομο Wakhan στο ανατολικό Αφγανιστάν. , μέσω του Hindu Kush, προς το Ιράν.
Η καρδιά της πολυπολικότητας
Το Ιράν βρίσκεται σε ιδανική θέση για να επωφεληθεί από την έκρηξη των σιδηροδρομικών μεταφορών υψηλής ταχύτητας με επικεφαλής την Κίνα, η οποία θα το συνδέσει με το μεγαλύτερο μέρος της Κεντρικής Ασίας (Καζακστάν, Τουρκμενιστάν, Τατζικιστάν, Κιργιστάν).
Αυτό σημαίνει, στην πράξη, δροσερή συνδεσιμότητα με έναν σημαντικό κόμβο εφοδιαστικής: την Ειδική Οικονομική Ζώνη (ΕΖ) του Khorgos, μόλις 330 χλμ. από το Αλμάτι στα σύνορα μεταξύ Καζακστάν και Κίνας και τέσσερις ώρες από την Ουρούμτσι, την πρωτεύουσα του Σιντζιάνγκ.
Εάν η Κίνα πετύχει, θα είναι ένα είδος Ιερού Δισκοπότηρου του BRI, που θα συνδέει την Κίνα και το Ιράν μέσω του Καζακστάν, του Τουρκμενιστάν, του Αφγανιστάν και του Πακιστάν. Τίποτα λιγότερο από πολλούς διαδρόμους σε έναν.
Όλα αυτά πρόκειται να συμβούν καθώς η Ισλαμική Επανάσταση στο Ιράν γιορτάζει τα 44 χρόνια της.
Αυτό που συμβαίνει ήδη τώρα, γεωπολιτικά και πλήρως αναγνωρισμένο από την Κίνα, θα μπορούσε να οριστεί ως η ολοκληρωτική απόρριψη ενός παραλογισμού: η συλλογική Δύση να αντιμετωπίζει το Ιράν ως παρία ή, στην καλύτερη περίπτωση, ως υποταγμένη νεοαποικία.
Τα διάφορα ρεύματα της Αντίστασης που εγγράφονται στην Ισλαμική Επανάσταση, έχοντας τελικά εδραιωθεί, φαίνεται ότι η ιστορία οδηγεί επιτέλους το Ιράν ως έναν από τους βασικούς πόλους της πιο περίπλοκης διαδικασίας στον 21ο αιώνα: της ολοκλήρωσης της Ευρασίας.
Έτσι, 44 χρόνια μετά την Ισλαμική Επανάσταση, το Ιράν επωφελείται από στρατηγικές συνεργασίες με τους τρεις κύριους BRICS: την Κίνα, τη Ρωσία και την Ινδία.
Πιθανόν να γίνει ένα από τα πρώτα νέα μέλη του BRICS+, το Ιράν είναι το πρώτο κράτος της Δυτικής Ασίας που έγινε πλήρες μέλος του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) και βρίσκεται στη διαδικασία επίτευξης συμφωνίας Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου (ΣΕΣ) με την Ευρασιατική Οικονομική Ένωση (EAEU).
Το Ιράν είναι ένας σημαντικός στρατηγικός εταίρος του BRI, με επικεφαλής την Κίνα, και του INSTC, μαζί με τη Ρωσία και την Ινδία.
Με το JCPOA ουσιαστικά νεκρό και όλες τις «υποσχέσεις» της Δύσης να καταρρέουν, η Τεχεράνη εδραιώνει τον άξονα της προς την Ανατολή με ταχύτητα αστραπής.
Αυτό που επισφράγισαν ο Ραΐσι και ο Σι στο Πεκίνο προαναγγέλλει την υπεροχή της Κίνας σε ολόκληρη τη Δυτική Ασία, την οποία το Πεκίνο βλέπει ως φυσική συνέπεια της αναγνώρισης και του σεβασμού της περιφερειακής κεντρικότητας του Ιράν.
Η στρατηγική του Ιράν «κοιτάζοντας προς την Ανατολή» δεν θα μπορούσε να είναι πιο συμβατή με το BRI, καθώς μια σειρά από έργα BRI θα επιταχύνουν την οικονομική ανάπτυξη του Ιράν και θα ενισχύσουν τον ζωτικό του ρόλο στους εμπορικούς διαδρόμους και την παροχή υπηρεσιών.
Κατά τη δεκαετία του 1980, η Τεχεράνη διοικούνταν από μια στρατηγική «Ούτε Ανατολή ούτε Δύση», πιστή στις αρχές της Ισλαμικής Επανάστασης. Αυτή η στρατηγική έχει πλέον εξελιχθεί, με ρεαλιστικό τρόπο, προς ένα «βλέμμα προς την Ανατολή». Η Τεχεράνη προσπάθησε να «κοιτάξει προς τη Δύση» με καλή πίστη, αλλά αυτό που έκανε η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών με το JCPOA - από τη δολοφονία της έως τη «μέγιστη πίεση» έως την αποτυχημένη ανάνηψή της - είναι ένα μεγάλο μάθημα ιστορίας.
Αυτό που μόλις έδειξαν ο Ραΐσι και ο Σι στο Πεκίνο είναι ο κυρίαρχος δρόμος που πρέπει να ακολουθήσουμε. Οι τρεις ηγέτες της ολοκλήρωσης της Ευρασίας – η Κίνα, η Ρωσία και το Ιράν – βρίσκονται σε καλό δρόμο για την εδραίωση του πυρήνα της πολυπολικότητας.
Έρευνα-Επιμέλεια Άγγελος-Ευάγγελος Φ. Γιαννόπουλος Γεωστρατηγικός και Γεωπολιτικός αναλυτής. Στο Mytilenepress δημοσιεύονται όλες οι απόψεις.
πηγή: The Cradle
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου