Τετάρτη 24 Απριλίου 2024

Μυτιλήνη (Mytilenepress) : Η Εβδομάδα των Παθών από τον Μυργιώτη Παναγιώτη

 

Η Ανάσταση του Λαζάρου και η πορεία προς το εκούσιο  σταυρικό πάθος του Κυρίου μας.  Σάββατο του Λαζάρου, Κυριακή τω Βαΐων, δυο σημαντικές και κομβικές ημέρες της εκκλησιαστικής ζωής της Ορθοδοξίας. 

Εορτές Δεσποτικές. Αναφερόμενες στο πρόσωπο του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού. Την Παρασκευή, παραμονή του Σαββάτου του Λαζάρου τελειώνει η νηστεία της Σαρακοστής και την Κυριακή αρχίζει η νηστεία της Μεγάλης Εβδομάδας. Το Σάββατο του Λαζάρου εορτάζουμε, ως γνωστό, την Ανάσταση του τετραημέρου Λάζαρου. 

Ο Λάζαρος ήταν φίλος του Κυρίου και είχε δυο αδελφές, τη Μάρθα και τη Μαρία. Γνωστές σε μας από περικοπή του ιερού ευαγγελίου όπου αναφέρεται η φιλοξενία του Κυρίου από εκείνες. Κάποια στιγμή ο Λάζαρος αρρώστησε και οι αδελφές του ειδοποίησαν τον Κύριο ότι ο Λάζαρος ήταν άρρωστος και Του ζήτησαν να πάει να τον θεραπεύσει. Ο Κύριος δεν ανταποκρίθηκε άμεσα στο κάλεσμά τους. 

Μετά από δυο ημέρες λέει ο παντογνώστης Κύριος στους μαθητές Του: «Ο Λάζαρος κοιμήθηκε, πάμε να τον ξυπνήσω». Όταν στο σπίτι του Λαζάρου, στη Βηθανία, ο Λάζαρος συμπλήρωσε τέσσερις ημέρες νεκρός. Πολλής κόσμος βρίσκονταν στο σπίτι του για να συμπαρασταθεί στις αδερφές του. 

Η Μάρθα, μόλις έμαθε ότι ο Χριστός έρχεται, έτρεξε να τον προϋπαντήσει. Στον μεταξύ τους διάλογο η Μάρθα εκφράζει την πίστη της στην παντοδυναμία Του και διατρανώνονται σπουδαίες θεολογικές αλήθειες για την αιώνια ζωή. Εκεί ο Χριστός λέγει ότι Εκείνος είναι η ζωή και η ανάσταση! Πράγματι, κύριος της ζωής και του θανάτου είναι ο Χριστός, πλάστης και δημιουργός μας. Ουδείς άλλος εξουσιάζει την ανθρώπινη ζωή. Δεν μας ανήκει η ζωή, γι’ αυτό η αυτοκτονία είναι θανάσιμο αμάρτημα. Όταν έφθασαν στον τάφο, ο Κύριος ως άνθρωπος δάκρυσε.

Kαι ζήτησε να ανοικτεί ο τάφος. Η Μάρθα προσπάθησε να το αποτρέψει  γιατί μετά από τέσσερεις ημέρες η σάρκα του νεκρού θα είχε αρχίσει να σήπεται και θα είχε άσχημη μυρωδιά. Ο Χριστός, αφού προσευχήθηκε στον ουράνιο Πατέρα, δίνοντας παράδειγμα σε όλους μας, με δυνατή φωνή διατάζει τον Λάζαρο: «Λάζαρε, δεύρο έξω» . 

Βλέπουμε τον Κύριο να προσεύχεται πριν επιτελέσει το θαύμα. Δίνει το παράδειγμα σε όλους τους χριστιανούς και το μήνυμα να μην επιχειρούμε ένα έργο πριν ζητήσουμε τη βοήθεια του Θεού. Με αφορμή αυτό, προσθέτουμε ότι είναι καλό, πριν προχωρήσουμε σε κάτι σημαντικό στη ζωή μας ή πράξουμε κάποιο έργο, να ζητούμε την ευλογία του πνευματικού μας. Αφού, λοιπόν, προσευχήθηκε στον ουράνιο Πατέρα και Θεό μας, με δυνατή φωνή διατάζει τον Λάζαρο: «Λάζαρε, δεύρο έξω». Αμέσως ο νεκρός Λάζαρος εξέρχεται του τάφου ζωντανός. 

Ο Κύριος λέει να τον λύσουν από τα νεκρικά σάβανα και να τον αφήσουν να φύγει. Ένα, ακόμη, θαύμα επετέλεσε ο Κύριος. Θαύματα πολλά έκανε ο Χριστός, όχι μόνο αυτά που είναι καταγεγραμμένα στο Ιερό Ευαγγέλιο. Αν όλη η διδασκαλία Του και όλα τα θαύματα καταγράφονταν οι τόμοι γραφής των θα ήταν τόσοι που δεν θα χωρούσαν σε όλο τον πλανήτη. Το συγκεκριμένο θαύμα είναι μία ακόμη απόδειξη, για τους άπιστους και ολιγόψυχους, της κυριαρχίας του Κυρίου επί της ζωής και του θανάτου. 

Οι παρευρισκόμενοι χάρηκαν για την Ανάσταση του Λαζάρου. Οι γνωστοί Φαρισαίοι και γραμματείς στεναχωρήθηκαν σφόδρα και απεφάσισαν εκτός από τον Χριστό να φονεύσουν και τον Λάζαρο. Να μην υπάρχει απόδειξη του μεγάλου θαύματος. Ανθρώπινη μωρία και βλακεία. Ο Λάζαρος, μετά την ανάστασή του, αναχώρησε από την πατρίδα του Βηθανία για να αποφύγει το μίσος των Φαρισαίων και Γραμματέων. Έφθασε στην Κύπρο και χειροτονήθηκε επίσκοπος στην εκκλησία του Κιτίου, την οποία ο ίδιος ίδρυσε. Η ιερά παράδοση αναφέρει για τον Λάζαρο τα εξής: 

Όταν αναστήθηκε ήταν τριάντα ετών και έζησε άλλα τριάντα έτη. Μετά την ανάστασή του, δεν γέλασε ποτέ. Αιτία ήταν αυτά που είδε και ένιωσε κατά την τετραήμερο παραμονή του στον άδη. Μόνο μία φορά  χαμογέλασε, όταν είδε έναν άνθρωπο να κλέβει μια στάμνα. Είπε:το «χώμα » κλέβει «χώμα» . Ανθρώπινη πλεονεξία και ατιμία. Η Ανάσταση του Λαζάρου πιστοποιεί και τη δική μας ανάσταση κατά τη Δευτέρα παρουσία του Κυρίου επί της γης. 

Όπως ξύπνησε ο Λάζαρος, έτσι θα ξυπνήσουν όλοι οι κεκοιμημένοι. Ο Κύριος βρίσκεται στην πορεία προς το εκούσιο πάθος. Για να εκπληρώσει τον σκοπό κατάβασής Του από τους ουρανούς στη γη, τη σωτηρία και τη θέωση των ανθρώπων. Λίγα 24ωρα Τον χωρίζουν από τον, κατά την ανθρώπινη φύση Του, θάνατο και μάλιστα θάνατο ατιμωτικό. 

Ο θάνατος δια του σταυρού εθεωρείτο ατιμωτικός εκείνη την εποχή. Όμως, το τίμιο αίμα του Χριστού καθαγίασε τον σταυρό, διότι επάνω του Εκείνος νίκησε τον θάνατο και λύτρωσε το ανθρώπινο γένος από τη δουλεία της αμαρτίας. Πλησιάζει και το Πάσχα των εβραίων. Ο Χριστός αναθέτει στους μαθητές Του να Του φέρουν ένα πουλάρι όνου και καθήμενος επ αυτού πορεύεται προς το εκούσιο πάθος. 

Φθάνει στα Ιεροσόλυμα και οι κάτοικοί τους, πληροφορηθέντες το θαύμα της Ανάστασης του Λαζάρου και γνωρίζοντες την τρίχρονη δημόσια δράση με τα θαύματα και τις ομιλίες Του, τρέχουν να τον υποδεκτούν. Τον φαντάζονται επίγειο αρχηγό και ελευθερωτή. Εκείνος, όμως, ο δημιουργός του παντός, έρχεται καθήμενος πάνω στο ταπεινό. Δεν φθάνει στη Ιερουσαλήμ με δόξα και με τους αγγέλους και τους αρχαγγέλους, ταπεινά και σεμνά πορεύεται. Όπως πρέπει στον μονογενή Υιό του Θεού. 

Με βάγια στα χέρια όλοι στην υποδοχή‧ νέοι, γέροι, άνδρες και γυναίκες. Ζητωκραυγάζουν και επευφημούν: «Ωσαννά, ευλογημένος ο ερχόμενος». Στρώνουν τα ρούχα τους και κλαδιά φοινίκων στο διάβα του. Δεν είχαν αντιληφθεί ότι μπροστά τους ήταν για τριάντα τρία ολόκληρα χρόνια, από τα οποία τρία σε δημόσια δράση, ο σαρκωθείς μονογενής Υιός του Θεού. Για αυτόν τον λόγο τον υποδέχονται με αυτό τον τρόπο, που κάνει γραμματείς και Φαρισαίους να λυσσάνε από το κακό και να ψάχνουν τρόπους εξοντώσεως του Θεανθρώπου. 

Ανθρώπινη υπερηφάνεια και εγωισμός. Η κακία και ο φθόνος των  ανθρώπων νεκρώνει τον νου και δεν βλέπει ότι γίνονται θαυμαστά πράγματα. Σήμερα τον υποδέχονται ως μεσσία, ελευθερωτή και βασιλιά. Μετά από μερικές ημέρες ο ίδιος λαός, ο όχλος φωνάζει στον Πιλάτο: «σταύρωσον, σταύρωσον αυτόν». 

Ποιόν; Αυτόν που σήμερα ζητωκραυγάζει και βροντοφωνάζει «Ωσαννά, ευλογημένος ο ερχόμενος». Η ευμετάβλητος ανθρώπινη φύση του πεπτωκότος ανθρώπου από την αποθέωση και τα «ζήτω» στο «σταύρωσον» και στη λήθη. Ωραίο παράδειγμα που πρέπει οι άρχοντες των ανθρώπων να μην ξεχνούν. Οι άνθρωποι αλλάζουν γνώμη και προτιμήσεις. Βρίσκονται από τη μία στιγμή στην άλλη από το ζενίθ στο ναδίρ και το αντίστροφο. 

Σάββατο του Λαζάρου και Κυριακή των Βαΐων κατέχουν σημαντική θέση στο ορθόδοξο εορτολόγιο ως Δεσποτικές εορτές. Τις τιμά ο ελληνικός με ιδιαίτερο τρόπο και κατάνυξη. 

Η εκκλησία την Κυριακή των Βαΐων μοιράζει ευλογημένα βάγια στο τέλος της θείας λειτουργίας δια των χειρών των ιερέων. Το Σάββατο του Λαζάρου σε πολλές ελληνικές περιοχές τα παιδιά, κυρίως τα κορίτσια, λένε τα κάλαντα¨ του Λαζάρου περιερχόμενα τα σπίτια με καλάθια στολισμένα και οι οικοδεσπότες προσφέρουν χρήματα, αυγά, ξηρούς καρπούς κλπ. Έθιμο που τείνει να εκλείψει στις ημέρες μας. 1ο απολυτίκιο (Ήχος α΄)  Τὴν κοινὴν ἀνάστασιν πρὸ τοῦ σου πάθους πιστούμενος, ἐκ νεκρῶν ἤγειρας τὸν Λάζαρον, Χριστὲ ὁ Θεός· ὅθεν καὶ ἡμεῖς ὡς οἱ παῖδες, τὰ τῆς νίκης σύμβολα φέροντες, σοὶ τῷ νικητῇ τοῦ θανάτου βοῶμεν: «Ὡσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου».  2ο απολυτίκιο (Ήχος δ΄)  Συνταφέντες σοι διὰ τοῦ βαπτίσματος, Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, τῆς ἀθανάτου ζωῆς ἠξιώθημεν τῇ Ἀναστάσει σου καὶ ἀνυμνοῦντες κράζομεν: «Ὡσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου».  3ο απολυτίκιο (Ήχος πλαγιος β΄)  

Μετὰ κλάδων ὑμνήσαντες πρότερον, μετὰ ξύλων συνέλαβον ύστερον, οἱ ἀγνώμονες Χριστόν, Ἰουδαῖοι τὸν Θεόν. Ἡμεῖς δὲ πίστει ἀμεταθέτῳ, ἀεὶ τιμῶντες ὡς εὐεργέτην, διὰ παντὸς βοήσωμεν αὐτῷ: «Εὐλογημένος εἶ ὁ ἐρχόμενος τὸν Ἀδὰμ ἀνακαλέσασθαι».  Κοντάκιο (αυτόμελο)*, (Ήχος πλάγιος β΄)  Τῷ θρόνῳ ἐν οὐρανῷ, τῷ πώλῳ ἐπὶ τῆς γῆς ἐποχούμενος Χριστὲ ὁ Θεός. Τῶν ἀγγέλων τὴν αἴνεσιν καὶ τῶν παίδων ἀνύμνησιν προσεδέξω βοῶντός σοι: «Εὐλογημένος εἶ ὁ ἐρχόμενος, τὸν Ἀδὰμ ἀνακαλέσασθαι».  (*) αυτόμελο = ψάλλεται με δική του μουσικότητα, κατ' ίδιον μέλος.

Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ .

Διανύουμε ήδη την Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα των παθών του Κυρίου, τα οποία κορυφώνονται τη Μ. Παρασκευή και μας οδηγούν στην πιο λαμπρή ημέρα. Στην Ανάσταση του Θεανθρώπου, στη νίκη της Ζωής επί του θανάτου. Η Αγία Εκκλησία μάς οδηγεί σιγά σιγά, σοφά και μεθοδικά ώστε να βιώσουμε με κατάνυξη τις ημέρες αυτές. 

Η προετοιμασία αρχίζει από την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου. Συνεχίζεται η προσπάθεια με την καθαρά Δευτέρα, την νηστεία, τους Χαιρετισμούς στην Υπεραγία Θεοτόκο, με τις προηγιασμένες θείες λειτουργίες κλπ. Με τις κατάλληλες ευαγγελικές περικοπές του ασώτου υιού (ή του φιλεύσπλαχνου Πατέρα), την αφιέρωση Κυριακών εις την ιερά μνήμη των μεγάλων Θεοφόρων πατέρων Γρηγορίου του Παλαμά και Ιωάννου της Κλίμακος και της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας. 

Με κάθε τρόπο προσπαθεί η Εκκλησία να μας εισάγει στο πνεύμα της κατάνυξης και του αληθινού πάσχα, του περάσματος από την άστατη και αμαρτωλή ζωή στην μετάνοια και στην συγχώρεση. Εισήλθαμε στο τελικό στάδιο προς την πορεία για την Ανάσταση. Προηγούνται τα κοσμοσωτήρια και λυτρωτικά πάθη και ο Σταυρικός θάνατος. 

Από την Κυριακή των Βαΐων το απόγευμα η Εκκλησία ψάλλει, μεταξύ πολλών άλλων, «Ερχόμενος ο Κύριος προς το εκούσιον πάθος «Ιδού ο νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός, και μακάριος ο δούλος, όν ευρήσει γρηγορούντα, ανάξιος δε πάλιν, ον ευρήσει ραθυμούντα...». Τροπάρια κατανυκτικά και λίαν διδακτικά. 

Ο Κύριος βαδίζει προς το εκούσιον πάθος για τη δική μας σωτηρία. Να είμαστε πάντα έτοιμοι για το μεγάλο πέρασμα από τη μια ζωή εις την όντως Ζωή. «Μακάριος ον ευρήσει γρηγορούντα», για να μη πάθουμε ότι έπαθαν οι μωρές παρθένες και ο πλούσιος ο άφρων της παραβολής. Ο χιτών μας να είναι πάντα ο χιτών της μετανοίας και της ετοιμότητος. Υψηλά θεολογικά μηνύματα εκπέμπει και το τροπάριο της Κασσιανής. «Κύριε, ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις περιπεσοῦσα γυνή, τὴν σὴν αἰσθομένη θεότητα, μυροφόρου ἀναλαβοῦσα τάξιν, ὀδυρομένη, μύρα  σοι, πρὸ τοῦ ἐνταφιασμοῦ κομίζει. Οἴμοι! λέγουσα, ὅτι νύξ μοι ὑπάρχει, οἶστρος ἀκολασίας, ζοφώδης τε καὶ ἀσέληνος ἔρως τῆς ἁμαρτίας. 

Δέξαι μου τὰς πηγὰς τῶν δακρύων, ὁ νεφέλαις διεξάγων τῆς θαλάσσης τὸ ὕδωρ κάμφθητί μοι πρὸς τοὺς στεναγμοὺς τῆς καρδίας, ὁ κλίνας τοὺς οὐρανοὺς τῇ ἀφάτῳ σου κενώσει. Καταφιλήσω τοὺς ἀχράντους σου πόδας, ἀποσμήξω τούτους δὲ πάλιν τοῖς τῆς κεφαλῆς μου βοστρύχοις ὧν ἐν τῷ παραδείσῳ Εὔα τὸ δειλινόν, κρότον τοῖς ὠσὶν ἠχηθεῖσα, τῷ φόβῳ ἐκρύβη. Ἁμαρτιῶν μου τὰ πλήθη καὶ κριμάτων σου ἀβύσσους τίς ἐξιχνιάσει, ψυχοσῶστα Σωτήρ μου; Μή με τὴν σὴν δούλην παρίδῃς, ὁ ἀμέτρητον ἔχων τὸ ἔλεος». Καλεί κάθε χριστιανό να μετανοήσει. Δεν αναφέρεται σε έναν συγκεκριμένο άνθρωπο. 

Όλοι μας ας το αφουγκραστούμε και να μετανοήσουμε πραγματικά και ειλικρινά για τα ανομήματά μας. Δια να εορτάσουμε πραγματικό Πάσχα. Ο ίδιος ο Κύριος πριν από τον Μυστικό Δείπνο δίνει έμπρακτα το καλό παράδειγμα της ταπεινώσεως και πλένει τα πόδια των μαθητών του. 

Ο πρώτος γίνεται έσχατος υπηρέτης των δούλων του. Ασύλληπτο, αδυνατεί να το συλλάβει ο νους του υπερηφάνου ανθρώπου της σύγχρονης εποχής. Ήλθε για να διακονήσει και όχι να διακονηθεί, όπως το είπε. Εις τον Μυστικό Δείπνο ο Ιησούς και Σωτήρ ημών σύστησε το μυστήριο των μυστηρίων. Το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, για άφεση αμαρτιών και ζωήν αιώνιον. Ακολουθούν ραγδαία τα γεγονότα. 

Ο Ιούδας φεύγει από τον Μυστικό Δείπνο και οδηγεί στους Ιουδαίους στον κήπο της Γεθσημανή, όπου ο Κύριος μετέβη για να προσευχηθεί. Εκεί ο μαθητής με ένα φιλί και για τριάκοντα αργύρια παραδίδει τον Κύριο και Δάσκαλό του στους ανόμους. Ο Πέτρος τρις τον αρνείται και πικρά μετανοιωμένος κλαίει πικρά και οδύρεται. Ο Ιούδας επιστρέφει τα αργύρια της προδοσίας και αντί να βρει τον Κύριο και να ζητήσει συγχώρεση, πηγαίνει και αυτοκτονεί. 

Πράξη που αποτελεί θανάσιμο αμάρτημα. Ο Κύριος θα συγχωρούσε τον Ιούδα, όπως έδωκε άφεση αμαρτιών στους σταυρωτές του και έβαλε στον παράδεισο στον ληστή. Ο Πιλάτος νίπτει τας χείρας του και παραδίδει τον αναμάρτητο Ιησού να σταυρωθεί από τον όχλο.  

Συγκλονίζεται η καρδία του πιστού ακούγοντας το εσπέρας της Μ. Παρασκευής τα θεολογικότατα και κατανυκτικότατα εγκώμια εις τον επιτάφιο του Κυρίου. Θυσιάστηκε αναμάρτητος ων για μας τους αμαρτωλούς δούλους του. Θανατώθηκε στον σταυρό, με τον τότε ατιμωτικότερο τρόπο θανάτου. Έτσι, Ο ο Χριστός αγίασε το σχήμα του σταυρού. 

Η ζωή εν τάφω κατετέθης Χριστέ, και Αγγέλων στρατιαί εξεπλήττοντο, συγκατάβασιν δοξάζουσαι την σην (αρχή 1 ης στάσης). Άξιόν εστι μεγαλύνειν σέ τον Ζωοδότην, τον εν τω Σταυρώ τας χείρας εκτείνοντα, και συντρίψαντα το κράτος του εχθρού (αρχή 2 ας στάσης). 

Αι γενεαί πάσαι, ύμνον τη Ταφή σου προσφέρουσι Χριστέ μου. Καθελών του ξύλου ,ο Αριμαθαίας, εν τάφω σε κηδεύει. (Αρχή 3 ης στάσης). Οι καρδιές κτυπούν αλλοιώτικα και ο νους αναπέμπει αίνους και δοξολογίες προς τον σταυρωθέντα Θεάνθρωπο Ιησού. 

Τελειώνει ο επιτάφιος θρήνος με το θεοτοκίον «Ιδείν την του Υιού σου Ανάστασιν Παρθένε, αξίωσον σους δούλους». Τα μεσάνυκτα του Μ. Σαββάτου προς την Κυριακή του Πάσχα ψάλλουμε το «Δεύτε λάβετε φως...» και το «Χριστός Ανέστη». Οι καρδιές αγάλλονται, το σωτήριον μήνυμα ακούστηκε. Ο Κύριος νίκησε τον θάνατο και τον μισάνθρωπο διάβολο για εμάς τους δούλους του. Χάρισε σε όλους μας τον παράδεισο. Βαδίζουμε τον δρόμο της σωτηρίας..

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου