Το 2007 κατά τη διάσημη ομιλία του στο Μόναχο , ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν επεσήμανε την αναπόφευκτη άνοδο ενός πολυπολικού κόσμου.
Έρευνα-Επιμέλεια Άγγελος-Ευάγγελος Φ. Γιαννόπουλος Γεωστρατηγικός και Γεωπολιτικός αναλυτής και αρχισυντάκτης στο εβδομαδιαίο ηλεκτρονικό περιοδικό Mytilenepress. Contact : survivorellas@gmail.com-6945294197). Συντακτική ομάδα του Mytilenepress. "Διαφωνώ με αυτό που λες, αλλά θα υπερασπιστώ μέχρι θανάτου το δικαίωμά σου να το λες". Η φράση έχει συνδεθεί άρρηκτα με τα έργα του Γάλλου φιλόσοφου Βολταίρου και εκφράζει απόλυτα τους συντάκτες του ηλεκτρονικού περιοδικού Mytilenepress. Στο Mytilenepress δημοσιεύονται όλες οι απόψεις. Aπαγορεύεται η αναδημοσίευση χωρίς την έγκριση του Μpress.
Ξεκίνησε ορίζοντας την αντίθετη κατάσταση:
Ωστόσο, τι είναι ένας μονοπολικός κόσμος; Όσο κι αν μπορεί κανείς να εξωραΐσει αυτόν τον όρο, στο τέλος της ημέρας αναφέρεται σε έναν τύπο κατάστασης, δηλαδή ένα κέντρο εξουσίας, ένα κέντρο δύναμης, ένα κέντρο λήψης αποφάσεων.
Είναι ένας κόσμος στον οποίο υπάρχει ένας κύριος, ένας κυρίαρχος. Και στο τέλος της ημέρας αυτό είναι ολέθριο όχι μόνο για όλους όσους βρίσκονται μέσα σε αυτό το σύστημα, αλλά και για τον ίδιο τον κυρίαρχο γιατί αυτοκαταστρέφεται από μέσα.
Οι μονομερείς τάσεις των ΗΠΑ και της Δύσης γενικότερα χαρακτηρίστηκαν ως αδιέξοδα: [Αυτό που συμβαίνει στον σημερινό κόσμο – και μόλις αρχίσαμε να το συζητάμε – είναι μια προσπάθεια να εισαχθεί ακριβώς αυτή η έννοια στις διεθνείς υποθέσεις, η έννοια του μονοπολικού κόσμου.
Και με ποια αποτελέσματα; Οι μονομερείς και συχνά παράνομες ενέργειες δεν έχουν επιλύσει κανένα πρόβλημα. Επιπλέον, έχουν προκαλέσει νέες ανθρώπινες τραγωδίες και έχουν δημιουργήσει νέα κέντρα έντασης.
Βλέπουμε όλο και μεγαλύτερη περιφρόνηση για τις βασικές αρχές του διεθνούς δικαίου. Και οι ανεξάρτητοι νομικοί κανόνες έρχονται, στην πραγματικότητα, όλο και πιο κοντά στο νομικό σύστημα ενός κράτους. Ένα κράτος και, φυσικά, πρώτα και κύρια οι Ηνωμένες Πολιτείες, έχει ξεπεράσει τα εθνικά του σύνορα με κάθε τρόπο. Αυτό είναι ορατό στις οικονομικές, πολιτικές, πολιτιστικές και εκπαιδευτικές πολιτικές που επιβάλλει σε άλλα έθνη. Λοιπόν, σε ποιον αρέσει αυτό; Ποιος είναι χαρούμενος για αυτό;
Επισήμανε τις αναπόφευκτες αλλαγές στον κόσμο που προέκυπταν για να αντιμετωπιστεί αυτή η τάση: Το συνδυασμένο ΑΕΠ που μετράται με βάση την ισοτιμία αγοραστικής δύναμης χωρών όπως η Ινδία και η Κίνα είναι ήδη μεγαλύτερο από αυτό των Ηνωμένων Πολιτειών. Και ένας παρόμοιος υπολογισμός με το ΑΕΠ των χωρών BRIC – Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία και Κίνα – ξεπερνά το σωρευτικό ΑΕΠ της ΕΕ.
Και σύμφωνα με τους ειδικούς αυτό το χάσμα θα αυξηθεί μόνο στο μέλλον.Δεν υπάρχει λόγος αμφιβολίας ότι το οικονομικό δυναμικό των νέων κέντρων παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης αναπόφευκτα θα μετατραπεί σε πολιτική επιρροή και θα ενισχύσει την πολυπολικότητα.
Εδώ είναι, η πολυπολικότητα, η «κακή λέξη» που οι ΗΠΑ δεν τόλμησαν να πάρουν στα σοβαρά. Ο Πούτιν γελάστηκε, και μετά καταδικάστηκε, επειδή έκανε αυτές τις πολύ σαφείς προβλέψεις.
Σήμερα όμως η πολυπολικότητα έχει αυξηθεί.
Σήμερα ζούμε σε πολυμερή κόσμο. Βλέπουμε τη Ρωσία, την Κίνα και πολλές μικρότερες χώρες ενωμένη στη θέλησή τους να διατηρήσουν τα δικαιώματα και την ασφάλειά τους. Ο ψυχρός πόλεμος έχει φύγει. Οι κάπως μονομερείς δεκαετίες που το ακολούθησαν έχουν πλέον τελειώσει. Χρειαζόμαστε μια νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων.
Στις ΗΠΑ αυτή η δεκάρα άρχισε επιτέλους να πέφτει.
Δεν έχει φτάσει ακόμα στο έδαφος. Δεν ξέρουμε σε ποια πλευρά θα προσγειωθεί.
Πριν από δύο ημέρες ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν μίλησε σε εκστρατεία ακόμη . Ανάμεσα σε πολλά από τα συνηθισμένα μπλα-μπλα, αυτή η παράγραφος ξεχώρισε:
Οι παρεμβάσεις και η ρητορική του Βλαντίμιρ Πούτιν δείχνουν ότι θέλει να προτείνει μια εναλλακτική διεθνή αρχιτεκτονική προς εκείνες τις χώρες δεν ανήκουν στενά στη Δύση
Η παρουσία του Βλαντίμιρ Πούτιν στο Valdai International Discussion Forum, το πιο σημαντικό ίσως ρωσικό think tank, ήταν όπως κανείς θα την περίμενε. Μίλησε για πολύ ώρα και επίσης απάντησε σε πάρα πολλές ερωτήσεις. Άλλωστε, την ικανότητα να περνάει μεγάλο χρόνο σε τέτοιες διαδικασίες την έχει από παλιά.
Οι περισσότερες πρώτες ανταποκρίσεις από την ομιλία του επικέντρωσαν στον τρόπο που απευθύνθηκε στη Δύση. Στην προσπάθειά του να τονίσει ότι η Ρωσία δεν θεωρεί ότι είναι ένας εχθρός της Δύσης, στον τρόπο που υπογράμμισε ότι όπως πρέπει να καταδικαστεί κάθε ξενοφοβία, είτε είναι η ρωσοφοβία, είτε η αμερικανοφορία, είτε ο αντισημιτισμός. Στις αναφορές του στην ανάγκη για μια νέα αρχιτεκτονική του διεθνούς συστήματος που να στηρίζεται σε κανόνες και να διαμορφώνει έναν «πολυπολικό κόσμο».
Οι πάγιες ρωσικές θέσεις
Και όντως ο Πούτιν επανέλαβε σημεία που έχει υπογραμμίσει σε αρκετές παρεμβάσεις του. Ανέπτυξε πάλι την πάγια θέση του ότι οι περιοχές που έχει καταλάβει η Ρωσία (και πλέον ενσωματώσει στην επικράτειά της) ήταν πάντα τμήμα του «ρωσικού χώρου», ότι η Δύση προσπαθεί να διαδώσει ιδεολογίες που απειλούν να αλλοιώσουν τον πολιτισμό της Ρωσίας και την αντίληψη για την οικογένεια που ασπάζονται οι Ρώσοι, ότι τα κράτη πρέπει να μπορούν μόνα τους και με όρους εθνικής κυριαρχίας να αποφασίζουν για τον εαυτό τους, όπως και ότι σε αυτή τη βάση πρέπει να διαμορφώνονται θεσμοί συνεργασίας και συλλογικής ασφάλειας.
Σε ποιους τελικά απευθύνεται ο Πούτιν
Ωστόσο, έχει ενδιαφέρον να σκεφτούμε σε ποιος απευθύνεται τελικά ο Πούτιν. Προφανώς και η Ρωσία θα προτιμούσε όντως η Δύση και δη οι ΗΠΑ να έρθουν σε μια συνεννόηση που λίγο πολύ θα παγιώνει αυτά που έχουν συμβεί στο πεδίο των μαχών. Γνωρίζει, όμως, ταυτόχρονα, ότι τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα ούτε οι ΗΠΑ ούτε η ΕΕ μπορούν να αναδιπλωθούν και να συμβιβαστούν με μια ρωσική νίκη, εξ ου και η διαρκής περί του αντιθέτου ρητορική. Δηλαδή, μεσοπρόθεσμα οι δυτικές χώρες θα συνεχίσουν να στηρίζουν την Ουκρανία, με την ελπίδα ότι η Ρωσία θα ηττηθεί ή θα αναγκαστεί σε μια σχετική υποχώρηση.
Κάτι που με τη σειρά του παραπέμπει σε μια πιο συνολική ρήξη, που θα αργήσει να ξεπεραστεί. Άλλωστε, στις περισσότερες που υποστηρίζουν ανοιχτά την Ουκρανία δύσκολα μπορεί κανείς να δει μια υπαρκτή δυνατότητα ενός πολιτικού συσχετισμού που θα άλλαζε πορεία.
Σε ποιους απευθύνεται, επομένως, ο Βλαντίμιρ Πούτιν; Κατά βάση σε όλο εκείνο το φάσμα χωρών που δεν συμμετέχουν στις κυρώσεις και που συνεχίζουν να έχουν κανονικές οικονομικές σχέσεις με τη Ρωσία, όπως και σε όλο το φάσμα των χωρών που βλέπουν με καλό μάτι τον πυρήνα της λογικής του πολυπολικού κόσμου.
Δεν τυχαία για παράδειγμα η θετική αναφορά του στον Ερντογάν. Η στάση της Τουρκίας, που παρότι μέλος του ΝΑΤΟ και παρά τις διαφορετικές οπτικές για ζητήματα όπως η Συρία, έχει σημαντικές οικονομικές σχέσεις με τη Ρωσία, κατασκευάζει ένα ρωσικής τεχνολογίας πυρηνικό εργοστάσιο, βλέπει θετικά την αναβάθμισή της σε κόμβο για την εξαγωγή του ρωσικού φυσικού αερίου και αντί απλώς να καταγγέλλει τη Ρωσία αναλαμβάνει διαμεσολαβητικές πρωτοβουλίες, π.χ. για τις εξαγωγές σιτηρών από την Ουκρανία.
Από τη στρατηγική BRICS+ μέχρι τα σχέδια ευρασιατικής ολοκλήρωσης
Εάν σε αυτό προσθέσουμε την ίδια τη δυναμική που αναπτύσσεται σε επίπεδο BRICS, τόσο ως προς τη διάσταση της ευρασιατικής ολοκλήρωσης, που αφορά την τεχνολογία, το εμπόριο, τους αγωγούς, αλλά σταδιακά και την «γεωπολιτική διαχείριση», όσο στο επίπεδο ευρύτερων συμμαχιών όπως είναι οι καλές σχέσεις της Ρωσίας με χώρες της Λατινικής Αμερικής ή πολλές αφρικανικές χώρες, προεξαρχούσης βεβαίως της καλής σχέσης με την κυβέρνηση του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου στη Νότια Αφρική. Και σε αυτό προστίθεται όχι μόνο το βάθεμα της συνεργασίας με την Κίνα αλλά και η βελτίωση των σχέσεων με την Ινδία και οι καλές σχέσεις με πολλές Ασιατικές χώρες.
Η οικοδόμηση αυτών των σχέσεων δεν έχει μόνο οικονομικές διαστάσεις. Η διαρκής επίκληση της σημασίας της εθνικής κυριαρχίας, της αποφυγής παρεμβάσεων στα εσωτερικά άλλων χώρων, της μη «εργαλειοποίησης» μειονοτικών ή άλλων ζητημάτων ανθρωπίνων δικαιωμάτων (θέμα που ενδιαφέρει ιδιαίτερα και την Κίνα), συναντά ευήκοα ώτα σε όσες χώρες δεν βλέπουν με καλό μάτι την προώθηση από τη Δύση πολιτικών που κατά κάποιον τρόπο προβάλλουν μια λογική μειωμένης κυριαρχίας ή «κυριαρχίας υπό προϋποθέσεις» και νομιμοποιούν επεμβάσεις για «εσωτερικά ζητήματα».
Και παρότι οι αναφορές του Πούτιν στη ρωσική ιστορία δύσκολα μπορούν να θεωρηθούν «αντιαποικιακά εχέγγυα» ( Η αυτοκρατορική Ρωσία δεν πήγε στην Αφρική αλλά συμπεριφέρθηκε σε αρκετές περιοχές με μάλλον κατακτητικό τρόπο), εντούτοις δείχνει να γνωρίζει το χειρισμό της αντιαποικιακής οπτικής που είναι και κληρονομιά της σοβιετικής εποχής.
Και βεβαίως για τη Ρωσία η οικοδόμηση τέτοιων σχέσεων, αυτή η αναβάθμιση όλων των μορφών συντονισμού από αυτό που θα περιγραφόταν ως BRICS+ έως τις ευρασιατικές διεργασίες είναι και ο μόνος τρόπος για να αντισταθμίσει και τη διαφαινόμενη συνολικότερη αποκοπή τα από τα «δυτικά» δίκτυα οικονομικών συναλλαγών. Και αυτό πιθανώς να εξηγήσει γιατί σταδιακά οι δυτικές κυρώσεις, εάν πρόκειται να κλιμακωθούν, θα αφορούν πολύ περισσότερο τον αποκλεισμό «τρίτων» χωρών από το να έχουν συναλλαγές με τη Ρωσία.
Πηγή: in.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου